توصیههای مرتبط با روزهداری و مصرف داروها
با فرا رسیدن ماه رمضان، برای افرادی که به دلیل ابتلا به بیماری، دارو مصرف مینمایند، همیشه این سوال مطرح است که نحوه صحیح مصرف داروها در زمان روزهداری چگونه باید باشد و آیا قطع مصرف داروها و یا جابجایی زمان مصرف دارو به زمانهای قبل از سحر یا بعد از افطار کار درستی است یا خیر. نکته قابل اهمیت که باید مورد توجه شاغلین گروه پزشکی قرار گیرد، حفظ سلامتی بیمار است.
در بارداری، شیردهی و برخی از بیماریها مانند دیابت، فشارخون، روده تحریکپذیر، یبوست، زخمهای گوارشی (معده و دوازدهه)، اختلالات کلیوی، اختلالات غده تیروئید، بیماریهای اعصاب و روان، قلبی-عروقی و تنفسی، فرد ملزم میباشد پیش از اقدام به روزهداری، با پزشک معالج خود در خصوص اقدام به روزهداری مشورت نماید.
بیماران نباید بدون مشورت با داروساز یا پزشک معالج خود، اقدام به قطع دارو، تغییر یا کاهش دوز مصرفی و یا تغییر زمان مصرف نمایند. رعایت نکردن این اصول میتواند منجر به عدم اثربخشی دارو، عدم دستیابی به اثرات درمانی، بروز اثرات جانبی و تشدید بیماری شود. چنانچه فردی به رغم ابتلا به بیماری، پس از مشورت با پزشک معالج، مجاز به روزه گرفتن باشد، میبایست به نکات زیر توجه نماید.
بیماران مبتلا به صرع، در معرض خطر تغییر دوز دارو در ایام روزهداری میباشند. پزشکان علاوه بر بیماران صرعی که با قطع دارو دچار بازگشت حملات تشنجی میشوند، باید به بیماران مبتلا به آسم که با قطع داروهای استنشاقی و افشانههای تنفسی دچار حملات آسمی میشوند مشاوره دقیق داده و توصیههای لازم را ارائه نمایند.
مطالعات به عمل آمده روی داروهای ضد فشارخون نشان میدهد که روزهداری تاثیر خاصی بر اثربخشی این داروها ندارد. البته گاهی اوقات لازم است در مورد داروهای مدر (ادرار آور)، برای جلوگیری از کاهش آب بدن، پزشک اقدام به کاهش دوز این داروها در بیماران روزهدار نماید.
برخی از داروهای ضدالتهاب این قابلیت را دارند که دو بار در طول روز مصرف شوند. مصرف این گونه داروها را می توان با مشورت پزشک و داروساز به زمان افطار و سحر موکول نمود.
پزشک معالج، جهت درمان عفونت در بیمار روزهدار، میتواند اقدام به تجویز آنتی بیوتیکهایی نماید که به جای چند بار مصرف در طی روز، یک یا دو بار در روز مصرف شوند.
برخی از داروها نیز به شکل آهسته رهش در بازار دارویی موجود میباشند. در مورد این داروها به جای مصرف سه تا چهار بار در روز، پزشک میتواند داروی آهسته رهش که یکبار در روز تجویز میشود، توصیه نماید.
تغییر نحوه مصرف برخی از داروها (از شکل خوراکی به شکل پوستی) در این ایام نیز براساس تجویز پزشک ممکن میباشد. در صورت وجود این شکل دارویی، بجای مصرف برخی از داروهای خوراکی، پزشک معالج میتواند آنها را به شکل زیست چسب (چسب پوستی دارو در صورت موجود بودن) تجویز نماید.
هرچند روزهداری برای برخی از مبتلایان به دیابت بنابر تشخیص پزشک معالج میتواند مفید باشد، ولی تغییر خودسرانه دوز دارو و رژیم غذایی در برخی دیگر بسیار خطرناک است. بیمارانی که انسولین مصرف مینمایند قبل از اقدام به روزهداری باید با پزشک معالج خود مشورت نمایند. در تمامی بیماران دیابتی، کنترل مرتب قند خون و تنظیم آن بسیار مهم میباشد.
نکته بسیار مهمی که در خصوص سلامت بانوان لازم به ذکر است، استفاده از داروهای ضد بارداری ترکیبی مانند LD است که میبایست با دستور پزشک معالج صورت گیرد و مصرف آن به منظور قطع خونریزی دوران قاعدگی و کامل کردن روزه در ماه رمضان ممنوع میباشد. مصرف قرصهای ضد بارداری ترکیبی به روشی که منجر به قطع قاعدگی شود، علاوه بر این که چرخه هورمونی مصرف کننده دارو را مختل خواهد کرد، تبعات خطرناکی مانند اختلالات انعقادی و ایجاد لخته در عروق اندامهای تحتانی و حتی عروق مغزی به دنبال خواهد داشت. خصوصا که این امر با کاهش مصرف مایعات ممکن است تشدید شود. شیوع این عارضه با افزایش سن افزایش می یابد و این امر هشداری است برای بانوانی که در سنین بالای 35 سال هستند، دارای اضافه وزن و سابقه ترومبوز میباشند و یا سیگاری هستند. این موضوع ضرورت مصرف داروهای ضد بارداری خوراکی را تحت نظارت پزشک، دوچندان میکند.